فیلم روانی (Psycho) یکی از مشهورترین فیلم‌های تاریخ سینما به کارگردانی آلفرد هیچکاک است. این فیلم ترسناک اقتباسی از رمان «روانی» نوشته «رابرت بلاک» است که فیلمنامه آن را «جوزف استفانو» به رشته تحریر درآورده است. روانی هیچکاک در زمان خود با بودجه اندک به همراه عوامل سریال تلویزیونی «هیچکاک تقدیم می‌کند» ساخته شد و به همین جهت بسیاری آن را پروژه‌ای جمع‌وجور و نسبتا کم ارزش در کارنامه هیچکاک می‌دانستند. فیلم روانی در حالی که همواره به عنوان یکی از بهترین فیلم‌های ترسناک تاریخ سینما مطرح بوده، اما سطح تازه‌ای از خشونت و خونریزی، انحرافات رفتاری و … را نیز وارد فیلم‌های آمریکایی و متعاقب آن سینمای بین‌المللی کرد.
برای مطالعه بیشتر: معرفی سریالهای طنز مهران مدیری در تلویزیون و نمایش خانگی
مشخصات فیلم روانی (Psycho)
- ژانر: ترسناک، روانشناختی، دلهره‌آور
- کارگردان: آلفرد هیچکاک
- فیلمنامه‌نویس: جوزف استفانو
- بر پایه: رمان «روانی» از رابرت بلاک
- بازیگران: آنتونی پرکینز، جنت لی، جان گوین، ورا مایلز، لورن تاتل، مارتین بالسام
- موسیقی: برنارد هرمان
- فیلمبرداری: جان ال. راسل
- تدوین: جرج توماسینی
- تهیه‌کننده: آلفرد هیچکاک
- شرکت تولیدکننده: شیملی پروداکشن
- توزیع‌کننده: پارامونت پیکچرز
- اکران: ۸ سپتامبر ۱۹۶۰ (۱۷ شهریور ۱۳۳۹)
- مدت زمان: ۱۰۹ دقیقه
- محصول کشور: ایالات متحده
- زبان: انگلیسی
- بودجه: حدود ۸۰۷ هزار دلار
- فروش گیشه: بالغ بر ۵۰ میلیون دلار
- آی‌ام‌دی‌بی (IMDb): ۸،۵
- راتن تومیتوز: ۹۶٪
- متاکریتیک: ۹۷٪
خلاصه داستان:
«مارین کرین» (لی) پس از اختلاس پول‌های یکی از مشتریان شرکتی که در آن کار می‌کند از شهر «فینیکس»، آریزونا خارج می‌شود و در متل (هتل بین‌راهی) اقامت می‌کند. مدیر این هتل مرد جوان خجالتی و ساده‌ای به نام «نورمن بیتس» (آنتونی پرکینز) است که ادعا می‌کند متل را به همراه مادرش که مشکل روانی دارد اداره می‌کند.شب‌هنگام وقتی مارین برای دوش گرفتن به حمام می‌رود توسط مادر بیتس به قتل می‌رسد.
نقد و بررسی فیلم روانی
آلفرد هیچکاک روز ۱۶ ژوئن ۱۹۶۰ فیلم دلهره‌آور مشهور خود «روانی» را در یک اکران خصوصی در نیویورک به نمایش گذاشت. در ادامه نقد اصلی منتقد نشریه «هالیوود ریپورتر» را می‌خوانید:
استعدادهای سینمایی آلفرد هیچکاک، شّم هنری، مهارت‌های فنی، رویکرد دقیق و حساب‌شده‌اش در فیلم روانی بسیار مشهود است، فیلم جدیدی که توسط «استودیوی پارامونت» دیروز و قبل از اکران عمومی در ماه اوت در اینجا (نیویورک) اکران شد. این فیلم در واقع یک اثر دلهره‌آور رازآلود درجه یک مملو از غافلگیری‌های بصری و شگفت‌انگیز است که با واقع‌گرایی ملودراماتیکی تشدید شده است. فیلم روانی بی‌شک یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های تابستان خواهد بود.
فیلم روانی: دلهره‌آوری که به تاریخ پیوست
فیلم روانی با یکی از تکنیک‌های مخصوص هیچکاک شروع می‌شود، نمای افق‌گَرد ( pan shot/ panoramic shot) آهسته‌ای را بر فراز شهر «فینیکس» می‌بینیم. سپس دوربین به سمت پنجره‌ی یک هتل رفته و صحنه عاشقانه‌ای به سبک فیلم‌های موج نوی فرانسه را به تصویر می‌کشد. ماجراهای اصلی فیلم در یک متل دورافتاده به همراه ساختمان وهم‌آلود مجاور آن اتفاق می‌افتد.
مانند تمام فیلم‌های هیچکاک، دوربین با نگاهی پرکندوکاو و استفهام‌برانگیز، عنصر حیاتی و مهیجی را به فیلم افزوده و توانسته کیفیت واقع‌گرایانه‌ی عجیبی را پدید بیاورد. وحشت در چنین محیطی تشدید شده و تعلیق نیز به وجود آمده است.
دو قتل جلوی دوربین و قتل‌های بی‌شماری پشت دوربین از جمله یک مادرکشی نیز در فیلم وجود دارد. یکی از قتل‌ها مربوط به شخصیت «جنت لی» در حال دوش گرفتن در حمام است، این صحنه به اندازه‌ای خون روی پرده سینما می‌‌پاشد که رضایت سخت‌گیرترین تماشاگران فیلم‌های ترسناک را نیز جلب کند.
بازیگری‌های قوی در روانی هیچکاک
«خانم لی» در نقش زن جوانی نقش‌آفرینی کرده که ۴۰ هزار دلار را می‌دزدد تا بتواند مشکلات مالی خود و نامزدش را حل کند، اما در هتل به قتل می‌رسد. «جان گوین» نیز در نقش نامزد او و «ورا مایلز» در نقش خواهر فداکارش بازی‌های عالی دارند. هر دوی این شخصیت‌ها در حل پرونده قتل نقش کلیدی دارند.
نظر منتقدان درباره فیلم روانی
این مقاله شاید جالب باشد: همگناه در چه مواردی خوب عمل کرد و در چه چیزهایی خراب کرد؟
با وجودی که فیلم روانی هیچکاک حالا به تاریخ پیوسته و از آن به عنوان یکی از برجسته‌ترین فیلم‌های ژانر وحشت و دلهره‌آور یاد می‌شود، اما نقدهای اولیه فیلم کاملا آمیخته بودند. «باسلی کروتر»، منتقدی از «نیویورک تایمز» نوشت: «در این فیلم آشکارا کم‌هزینه، ظرافت فراوانی به چشم نمی‌خورد یا اینکه هیچکاک اخیرا به مناظر چشم‌نواز و رنگارنگ تمایل پیدا کرده است.» کروتر «پیشبرد آهسته داستان به سوی غافلگیری‌های ناگهانی» را در خلق حال و هوای پرتنش ستود، اما عناصر روانشناختی که هیچکاک در فیلم استفاده کرده بود را کمتر موثر دانست. این منتقد بازی‌های فیلم را خوب توصیف کرد.
موفقیت تجاری بی‌نظیر روانی هیچکاک
با تمام این اوصاف، فیلم روانی بالاترین فروش گیشه را در فیلم‌های هیچکاک داشت. در بریتانیا، زادگاه هیچکاک رکورد حضور تماشاگر در سالن «سینما پلازا» در لندن شکسته شد، اما منتقدان بریتانیایی چندان با هم‌وطن پرآوازه‌شان مهربان نبودند.
یکی از دلایلی که باعث آزردگی منتقدان شده بود قوانین عدم ورود پس از شروع فیلم بود که باعث شده بود منتقدان تنها رأس ساعت مشخصی امکان تماشای فیلم را داشته باشند. با این حال، منتقدان به مرور در نظرات خود منعطف‌تر شدند و نقدهای مثبت‌تری به روانی هیچکاک دادند.
فیلم روانی به دلیل اینکه باعث به راه افتادن موجی از فیلم‌های خشن و پر از خونریزی شد نیز به شدت مورد انتقاد قرار گرفت. سه سال بعد از اکران روانی بود که فیلم «ضیافت خون»، اولین فیلم زیر ژانر «اسپلتر (خون‌پاشی)» ساخته شد. «هَمر فیلم پروداکشن» نیز با الهام از روانی هیچکاک مجموعه‌ای از فیلم‌های دلهره‌آور و رازآلود از جمله «دایه» را ساخت. فیلم «آدمکش» به کارگردانی «ویلیام کسل» با بازی «بِت دیویس» نیز یک سال بعد از فیلم روانی به نمایش درآمد.
منتقدان نامهربان سرانجام تسلیم جادوی هیچکاک می‌شوند
فیلم روانی هیچکاک رکوردهای فروش گیشه در کشورهای ژاپن و باقی کشورهای آسیایی و نیز فرانسه، بریتانیا، آمریکای جنوبی، آمریکا و کانادا را شکست و برای مدت کوتاهی موفقیت متوسطی در استرالیا داشت. هیچکاک شخصا بیش از ۱۵ میلیون دلار از فیلم روانی سود برد.
وب‌سایت گرداوری دیدگاه «راتن تومیتوز» به روانی :
هیچکاک امتیاز ۹۶ از ۱۰۰ داد و در برآیند نقدهای خود نوشت: «به دلیل صحنه‌ی حمام، بدنام، اما به جهت سهمی که در ژانر وحشت دارد جاودانه است.» «متاکریتیک» دیگر وب‌سایت گردآوری دیدگاه نیز به روانی امتیاز ۹۷ از ۱۰۰ داد که نشان‌دهنده «تحسین جهانی» است.
«راجر ایبرت»، منتقد مشهور سینما نیز در سال ۱۹۹۸ در نقدی جذابیت‌های این فیلم ماندگار را به صورت خلاصه چنین شرح داد: «آنچه «روانی» را جاودانه می‌کند، در حالی که بسیاری از فیلم‌ها در همان حینی که از سالن سینما خارج می‌شویم نیز تا حدی به دست فراموشی سپرده می‌شوند، این است که مستقیما ما را با ترس‌هایمان پیوند می‌دهد.
سخن پایانی
شما در این مقاله با نقد و خلاصه داستان فیلم روانی آشنا شدید.همچنین از موضوع داستان و نقش های آن آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
این مقاله را با دوستان خود به اشتراک بگذارید:
